چند دهه است که پلاستیک جایگاه ویژه ای در خانه های ما پیدا کرده. سبک بودن، استقامت در برابر ضربه و قیمت پایین از جمله مزایای مواد پلاستیکی است. اما هر یک از این مواد پلاستیکی که ما در خانه از آنها استفاده می کنیم، پس از دورانداختن چه برسرشان می آید؟ آیا از بین می روند؟ آیا بازیافت می شوند و دوباره به چرخه تولید بازمی گردند؟
در اینجا به بررسی و شناخت چند دسته از خانواده های پلاستیک که در خانه از آنها استفاده می شود می پردازیم.
پلاستیک ها به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
- ترموپلاست ها (پلاستیک های گرما نرم)
- ترموست ها (پلاستیک های گرما سخت)
ترموپلاست ها
مواد پلاستیکی هستند که توسط حرارت به مایع تبدیل می شوند، پس از شکل گیری و سرد شدن شکل نهایی خود را پیدا می کنند و هر چند بار که بخواهیم می توانیم آنها را ذوب کنیم و تغییر شکل دهیم. ترموپلاست ها دارای مجموعه 10 خانواده ای می باشند.
پلی الفین ها
پلاستیک پلی اتیلن (PE): چون برابر سایش مقاوم هستن از آنها در ساخت قطعات اتصال زانو و پزشکی، تولید فیلم، صنعت بسته بندی، پوشش کاغذ، لوازم آشپزخانه، آزمایشگاه، اسباب بازی، انواع ظروف بادی و تزریقی و ظروف مقاوم در برابر مواد شیمیایی خورنده کاربرد دارد.
پلاستیک پلی پروپیلن (PP): به دلیل مقرون به صرفه بودن، آسان بودن در طریقه مصرف، مقاومت دربرابر خرد شدن،اغلب دربهای بطری ها از جنس پلی پروپیلن است.
پلیمرهای وینیلی:
پلی ونیل کلراید (P.V.C)
در دو نوع عمده تولید می شود:
نوع غیر نرم: مانند: انواع لوله ها و اتصالات پلاستیکی مورد استفاده در ساختمان.
نوع نرم آن که بر اثر افزودن مواد نرم کننده، نرم و ارتجاعی شده است و در تولید انواع شیلنگ، پرده حمام، بارانی
پلی ونیل استات (P.V.A)
چسب مصرفی معروف که در ساخت لوازم خانگی استفاده می شود.
پلی وینیل بوتیرال (P.V.B)
چسبی است که در چسباندن شیشه های ایمنی خودروها استفاده می شود.
پلی تترا فلورواتیلن (P.T.F.E):
همان تفلون که تا دمای 260 درجه سانتی گراد حرارت را بخوبی تحمل می کند. کاربرد: پوشش ظروف آشپزخانه و واشرهای لوله کشی.
A.B.S
کاربرد آن: لوله کشی پساب و فاضلاب، دستۀ ابزار و پایه مبلمان استفاده می شود.
پلی استایرن:
کاربرد آن در صنایع عایق ساختمانی یا صنایع برودتی (یخچال ها و سرد خانه ها) کاربرد دارد.
پلاستیک های آکریلیکی:
نام تجاری آنها پلاکسی گلاس یا لوسیت است. کاربرد آن در ساخت تابلوی علائم، چراغ عقب اتومبیل است.
نایلون (پلی آمید):
کاربرد آن: در قطعات درگیر ماشین (دنده ها) ساچمه ها و ... و همچنین در تولید الیاف مصنوعی استفاده می شوندمانند: (انواع البسه و جوراب)
پلی کربنات:
کاربرد آن در تولید کلاه های ایمنی سخت، پیچ و مهره و پرۀ پمپ است.
ترموست ها:
ترموست ها پلاستیک هایی هستند که پس از پخت و شکل گیری، دیگر نمی توان با استفاده از حرارت شکل آنها را تغیر داد.
رزین های فرمالدئیدی:
فنل فرمالدئید (P.F):کاربرد آن در تولید کلید، پریز، پایه لامپ، پیچ رادیو، لنت ترمز، زیر سیگاری و نیز به عنوان چسب جهت تخته چند لایهاست.
ملامین فرمالدئید (M.F): کاربرد آن تولید پلاستیکی سخت و مقاوم که از آن در تهیه ظروف غذا خوری آشپزخانه استفاده می شود.
پلی استرها:
پلی استرها گاه در قطعات تقویت شده با پشم شیشه که به نام فایبر گلاس مشهورند، از موارد کاربردی آن بدنه تجهیزات حمل و نقل، قایق و کشتی سازی، وان حمام، لوله، مخازن، کابین تراکتور است.
اپوکسی ها
خواص (مزایای) پلاستیک ها:
- سبک می باشند ( 2/1 وزن آلومینیم) لذا در حمل و نقل کاربرد دارند.
- عایق حرارتی و الکتریکی خیلی خوبی هستند.
- در برابر حلال های شیمییایی مقاومند.
- برخی از آنها شفاف هستند (آکریلیک ها) لذا جانشین مناسبی برای شیشه است.
- بهداشتی می باشند (قارچ ها و کپک ها نمی توانند به آن اثر کنند) استفاده وسیع در تجهیزات پزشکی
- قابلیت تکثیر فراوان دارد و می توان خود رنگ باشند.
- مقاومت دربرابر شرایط جوی.
- ارزانی.
- قابلیت شکل پذیری فوق العاده.
بیاییم: باشناختن مواد پلاستیکی در خانه و تعداد بازیافت آنها،درهنگام تفکیک زباله هایمان راحت تر تصمیم گیری کنیم و موادپلاستیکی را از غیرپلاستیکی تشخیص دهیم.
